(.... )Analogiczne do powyższych były okoliczności powstania dawnej wsi Nowosolna będącej obecnie jedną z dzielnic administracyjnych Łodzi. Jej teren wraz z połaciami Polski środkowej został po II rozbiorze Polski w 1793 r. zagarnięty przez Prusy; skonfiskowano wówczas rozległe dobra królewskie i kościelne oraz utworzono nową prowincję – Prusy Południowe. Akcja zasiedlania tego obszaru osadnikami niemieckimi rozpoczęła się w 1797 r., a jej celem było skierowanie emigracji z przeludnionych prowincji południowych Rzeszy (Wirtembergii, Badenii, Palatynatu) do Prus Południowych i Nowych Prus Wschodnich41. Nowe miejscowości zakładane przez władze pruskie na tym obszarze cechowały się – podobnie jak na Śląsku – regularną, linową zabudową. Oryginalnym, koncentrycznym układem wyróżniała się wśród nich miejscowość Neu Sulzfeld (Nowosolna), jedna z największych i najludniejszych osad pruskich powstałych w ramach akcji kolonizacyjnej, kierowanej przez ministra Ottona von Vossa. Wieś Neu Sulzfeld została założona w 1801 r. na terenie istniejącej tu od XIV w. dawnej wsi królewskiej Wiączyn Polny, jej nazwa nawiązywała bezpośrednio do miejsca pochodzenia większości pierwszych osadników – miejscowości Sulzfeld w północnej Badenii42. W 1802 został sporządzony plan miejscowości43. (Ryc. 13) Ukazuje on charakterystyczny układ z centralnym placem, od którego odchodzi promieniście osiem prostoliniowych dróg prowadzących do okolicznych miejscowości oraz dodatkowo pomiędzy nimi osiem promieni pomocniczych wyznaczających podział gruntów rolnych. Kolisty plac miał charakter przestrzeni wspólnej z cmentarzem i kościołem pośrodku, u zbiegu dróg wyznaczone były niewielki działki przeznaczone dla rzemieślników i na obiekty użyteczności publicznej (karczma, kuźnia, wspólna studnia)44.

Zagrody kolonistów rozmieszczono w regularnych odstępach po obu stronach dróg.